Bu pazar, Almanya’nın Thüringen ve Saksonya eyaletlerinde seçimler yapıldı ve yeni eyalet parlamentoları seçildi. Çok sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisi Thüringen’de sandık çıkış anketlerine nazaran yüzde 33,2 oy aldı. Böylelikle İkinci Dünya Savaşı sonrası kurulan Almanya Federal Cumhuriyeti tarihinde, 16 eyaletten birinde birinci defa aşırı sağcı bir parti eyalet parlamentosunda en fazla sandalyeyi kazandı. Bu sonuçlara nazaran nasyonal sosyalist ideolojiye yakınlığıyla bilinen AfD adayı Björn Höcke, demokratik ve çoğulcu Almanya’nın kurulduğu son dünya savaşından sonra eyalet başbakanlığına gelecek birinci çok sağcı siyasetçi olacak.
Peki, Thüringen bir başlangıç olabilir mi? Türkiye’nin en yakın müttefiki ve yaklaşık 3,5 milyon Türkiyeli göçmenin yaşadığı Almanya’da gelecek yıllarda siyasetin, mülteci düşmanlığıyla beslenerek büyüyen çok sağa kayacağını söyleyebilir miyiz? Bu tekinsiz sorular, Björn Höcke’nin siyasi mesleği göz önüne alındığında pek sebepsiz değil.
Aşırı sağcı AfD partisinin Thüringen eyalet teşkilatı, yıllardır makûs bir şöhrete sahip, karanlık bir figür olarak görülen Björn Höcke tarafından yönetiliyor. AfD seçmenleri tarafından ‘kurtarıcı’ olarak görülen Höcke, geçen yıl onu kapağına taşıyan ve geniş bir portresine yer veren Focus dergisi tarafından, ‘Almanya’nın en korkulan politikacısı’ olarak tanımlandı. Meiningen Yönetim Mahkemesi ise 2019 yılında, Höcke’nin ‘faşist’ olarak nitelendirilmesinin hukuka uygun olduğuna hükmetti. Mahkeme, bu kararı Höcke’nin ırmak söyleşisinin yer aldığı bir kitabı inceledikten sonra aldı. Kitabın içeriği ve çok sağcı siyasi telaffuzları değerlendirildiğinde Höcke’nin ‘faşist’ olarak tanımlanmasının söz özgürlüğü kapsamında olduğu belirtildi.
HOLOKOST ANITI’NI ‘UTANÇ VERİCİ’ OLARAK NİTELEDİ
Bu karardan iki yıl evvel Höcke’nin, Berlin’deki Holokost Anıtı’nı ‘utanç anıtı’ olarak nitelendirmesi büyük tartışmalara yol açmıştı. Höcke bir konuşmasında, Berlin’in merkezine inşa edilen Holokost Anıtı’nı kastederek, “Biz Almanlar, halkımızın bu kadar hain olduğuna dair öbür hiçbir halkın yapmadığı bir anıtı başşehrin ortasına dikmiş bir halkız” dedi.
Alman siyasetinin merkezinden ve medyadan birçok kişi bu tabirleri kınadı. Ayrıyeten, AfD içinde de önemli tartışmalara yol açtı. Partinin daha ölçülü kanadı, Höcke’nin açıklamalarının partiye ziyan verdiğini düşünüyordu. Radikal kanat ise Höcke’yi savundu. Sonuç olarak bu durum, AfD içinde bir bölünmeye yol açtı. Lakin, üç yıl süren disiplin kurulu sürecinin akabinde Höcke, partisinden ihraç edilmedi.
PARTİDEKİ BÖLÜNME VE SAĞA KAYMA
Focus mecmuasındaki portreye nazaran, Höcke AfD’yi büsbütün farklı bir yola sokacak stratejiyi, partinin kuruluşundan iki yıl sonra, 2015’te belirlemişti. AfD, 2013 yılında, özellikle Avrupa Birliği ve Euro Bölgesi siyasetlerine karşı çıkan bir küme iktisatçı profesör tarafından kuruldu. Kuruluş ve gelişim yıllarında ‘Euro karşıtı liberal-muhafazakar’ bir parti olarak tanınan AfD, kısa müddette sağ popülizme kaydı. Bu değişimde, sağ milliyetçi kanadın lideri Björn Höcke’nin etkisi büyük oldu.
Höcke tarafından 2015’te hazırlanan ‘Erfurt Kararı’ isimli evrakta, partinin ölçülü ve ekonomik liberal çizgisi eleştirildi; milliyetçiliğin, göç ve Avrupa zıddı siyasetlerin ön planda tutulması gerektiği savunuldu. Bu karar, partinin istikametini daha radikal sağa kaydırmayı amaçlayan stratejik bir evrak olarak görüldü ve AfD içinde büyük tartışmalara yol açtı. Sonuç olarak parti içindeki güç istikrarları değişti ve tartışmalar sağ milliyetçi eğilimleri güçlendiren tabanı genişletti.
Kararın ardından, parti konferanslarında sağcı kanat giderek ılımlılara üstünlük sağladı. Parti kurucularından ekonomist profesör Bernd Lucke, Höcke’ye karşı iktidar çabasını kaybeden birinci isim oldu. Bunu, 2017’de parti lideri Frauke Petry ve 2022’de Jörg Meuthen’ın hezimetleri izledi. Höcke karşıtı olan herkes, parti içindeki ‘sağcı kanat’ tarafından hedef alındı. AfD parti önderi Alice Weidel de Höcke ile girdiği güç çabasında geri adım attı. Haziran 2020 yılındaki parti konferansında, partisinin Thüringen’deki tesirli eyalet önderinden intikam almaya yemin eden ve ona açıkça karşı çıkan Weidel, Berlin’deki şahsî bir görüşmenin akabinde mutabakata vardı. Böylelikle partideki çok sağ kanat kazandı. Weidel ve Höcke şimdilerde meydanlarda birlikte poz veriyor.
HÖCKE’NİN AJANDASI
Höcke, mülteciler, bayanlar ve eşcinseller hakkında yaptığı birtakım tartışmalı açıklamalarla gündemden düşmüyor. Örneğin Höcke, mülteci krizi nedeniyle Almanya’nın yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu öne sürüyor ve şayet iktidar olurlarsa ‘yeniden göç’ uygulamasını hayata geçireceklerini söylüyor. Bu, mültecilerin ülkelerine geri gönderilmesi manasına geliyor. “Mülteciler, ülkenin toplumsal istikrarını bozuyor” diyen Höcke, ülkesinde göçmen istemiyor. Ona nazaran mülteciler, toplumda güvenlik sıkıntılarına yol açıyor. Seçmenlerine, sonda sığınmacıların tüm pahalı eşyalarının, cep telefonlarının ve paralarının alındığı bir Almanya vaat ediyor. Cenevre Mülteci Mukavelesi’nin askıya alındığı, kendi sağ görüşüne uygun ‘ideal bir Almanya’ tasarlıyor.
Höcke’ye nazaran ‘kadınların klasik rollerine dönmesi’ ve ‘kadınların işgücündeki yerlerinin azalması’ gerekiyor. Höcke, ‘eşcinselliğin toplum için tehdit oluşturduğunu’ ve ‘eşcinsel evliliklerin Almanya’nın kıymetlerine uygun olmadığını’ savunuyor. Eşitlik ve cinsel çeşitliliğin artık okullarda ‘öğretilmediği’, engelli öğrencilerin yalnızca özel okullarda eğitim görmesine müsaade verildiği bir ülke hayal ediyor. Ona nazaran AfD dışındaki öteki partiler ‘kartel partileri’ ve bu partilerin ardında AfD’ye düşman kimi varlıklı aileler var. Höcke daima bir global komplodan şüpheleniyor.
ENTRİKA USTASI, BİRAZ UTANGAÇ LAKİN KENDİNE AŞIK
Focus mecmuasında, Höcke’nin ‘bir entrika ustası’ olarak kabul edildiği yazıyor. Yazıya göre parti 2013 yılında Thüringen’de bölge teşkilatını kurduğunda, kimse onu radarına almamıştı. Garip bir karakter olduğunu lakin sevimsiz olmadığını düşünüyorlardı. Bir entelektüeldi, barların müdavimi değildi. Yalnızca konuşmakla kalmıyor, dinleyebiliyordu da…
Dergiye konuşan sınıf arkadaşı, ‘sağcı ayak ekibi kapıma dayanacak’ dehşetiyle ismini vermemiş lakin hatırladığı Höcke’yi anlatmış. Gençliğinde ‘biraz utangaç ancak kendine aşık’ olduğu söyleniyor. Eski parti üyeleri ise Höcke’nin yükselişinin dikkatlice planlandığını düşünüyor.
BABASI ÇOK SAĞCILARLA ALAKALIYDI
Höcke, 1972 yılında Kuzey Ren-Vestfalya’da bir öğretmen ve bir bakıcının çocuğu olarak doğdu. Babası görme engelliydi. Höcke’nin babası tarafından ailesi, İkinci Dünya Savaşı sırasında Doğu Prusya’dan (şimdiki Polonya) kaçmıştı. Doğu Prusya, II. Dünya Savaşı’nın sonuna kadar Alman devletinin bir eyaletiydi. Kızıl Ordu’nun savaş sonundaki kuşatması sonucunda Alman birlikleri, 1945 yılının bahar ayında Doğu Prusya’dan çıktı. Burada yaşayan Almanlar göçe zorlandı. Höcke’nin büyükanne ve büyükbabası de bunlardan biriydi. Bilhassa büyükanne ve büyükbabasının savaş yıllarında yaşadıkları ve Prusya mağlubiyeti ailede ömür uzunluğu süren bir tesir bırakmış ve ailesinin Doğu Prusya hakkında anlattığı öyküler, Höcke’yi etkilemişti. Höcke bugün, “Almanya’mızı modül kesim geri alacağız” derken bu aile mirasının ne kadarı kelamlarında yankılanıyor, bilinmiyor.
Höcke’nin milliyetçi-muhafazakar ve anti-komünist babası, 1989’da Berlin Duvarı yıkıldığında, ‘çok kültürlü Batı’nın, artık Doğu’da hâlâ sağlam olan inanç topluluğunu yok edeceği’ istikametindeki fikirleriyle oğlunu etkilemişti. Babası, Holokost inkarcısı Thies Christophersen’in Yahudi karşıtı dergisi Die Bauernschaft’a aboneydi. Björn Höcke de babası üzere çok sağcı görüşlere sahip oldu ve genç yaşta siyasete ilgi duymaya başladı.
Björn Höcke üniversiteden mezun olduktan sonra, öğretmen olarak çalışmaya başladı. Fakat, siyasete olan ilgisi giderek arttı. AfD’nin kurulmasıyla birlikte, partinin Thüringen eyalet teşkilatında etkin rol aldı. Kısa sürede Thüringen’deki AfD’nin lideri oldu.
HÖCKE’NİN AŞIRI SAĞCI KANADI İZLENİYOR
Anayasa Müdafaa Dairesi bu ortada AfD’yi izliyor ve bunda Höcke’nin de hissesi var. Anayasa Muhafaza Dairesi, 2019 yılından itibaren, AfD’nin bilhassa radikal sağcı eğilimler göstermeye başladığını ve parti içinde Höcke’nin başını çektiği sağcı kanadın bu dönüşümü hızlandırdığını belirtti. Sonrasında Anayasa Muhafaza Dairesi, 2021 yılında AfD’yi 16 federal eyaletten 11’inde resmi olarak izlemeye başladı. AfD hakkında hazırlanan raporlar genellikle parti içindeki çok sağcı, milliyetçi yahut radikal görüşleri belgeliyor. Raporlarda bu radikal görüşlerin toplumsal güvenliği ve anayasal nizamı tehdit edebileceği belirtiliyor.
Tüm bu tartışmalar Höcke’nin seçilmesine pürüz olmadı. Böylelikle ‘Almanya’nın en korkulan politikacısı’, eski tarih öğretmeni Björn Höcke, 1933’ten bu yana Almanya’da bir eyalet seçimini kazanan birinci çok sağcı siyasetçi oldu. Avusturya’da yayımlanan Der Standard gazetesi bu pazar yapılan seçimle, Almanya’nın 1930’lu yılları ortasında paralellikler kurdu, yazıda o yıllarda Thüringen’in Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (NSDAP) yükselişinde değerli bir rol oynadığı hatırlatıldı.
Ve akşam geç saatlerde X’e sızan bir görüntüde Höcke’nin, gazetecilerin girişinin yasaklandığı seçim kutlamasında, partilileriyle ırkçı bir müzik eşliğinde eğlendiği görülüyordu. “Almanya Almanlarındır, yabancılar dışarı” kelamlarını mırıldananlar bu sefer genç ve sarhoş AfD’li seçmenler değil, yaşını başını almış siyasetçilerdi. Lakin tıpkı saatlerde AfD’nin eyalet parlamentolarında hükümet kurmak için gereksinim duyduğu partiler pek peşe açıklamalar yapıyor, AfD ile koalisyon kurmayacaklarını söylüyordu.
