Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Şam’ı ele geçirip 61 yıllık Baas Partisi iktidarına son veren cihatçı HTŞ’nin idaresini devraldığı Suriye’ye ait değerlendirmeler yaptı.
Katar merkezli Al Jazeera televizyonuna konuşan Fidan, “Suriye’yi yönetecek gücün Türkiye’yle olduğunu söylemek gerçek olmaz mı?” sorusuna, “Biz asla bu türlü bir şey istemeyiz. Bölgemizde yaşananlardan hepimizin büyük dersler çıkardığına inanıyorum” diyerek, tahakküm kültürünün bölgeyi mahvettiğini söyledi.
“Dolayısıyla ne Türk tahakkümü, ne Fars tahakkümü, ne de Arap tahakkümü olmalı. Daima birlikte işbirliğini temel almalıyız” diyen Fidan, Suriye halkının yanında olunması gerektiğini ve bunun tahakküm üzere görülmemesi gerektiğini vurguladı.
ABD başkanı seçilen Donald Trump’ın Suriye’deki iktidar değişikliğinde Türkiye’nin rolüne ait tezlerine yönelik “Bu ele geçirme olarak tanımlanamaz. Suriye’de yaşanan hadiseyi bu biçimde tanımlamak önemli bir kusur olur. Suriye halkı açısından bu bir ele geçirme değil. Yaşanan şey, Suriye halkının iradesinin idaresi ele alması, orada denetimi ele almış olmasıdır” tabirini kullanan Fidan’In açıklamalarından satır başları şöyle:
YPG, KENDİNİ IŞİD’LE ÇABA EDEN KÜME OLARAK GÖSTERMEYE ÇALIŞIYOR: PKK terör örgütünün Suriye’deki uzantısı YPG Türkiye için değerli bir tehdit oluşturuyor. YPG işgal ettiği yerlerdeki varlığını ve hakimiyetini sürdürmeye çalışıyor.
YPG kendisini Batı’ya DEAŞ’la uğraşta eden bir küme olarak göstermeye çalışıyor. Bu, onların gerçek kimliğini hakikat yansıtan bir tanımlama değil. Çünkü onlar orada esasen bir terör örgütü olarak bulunuyorlar. DEAŞ ile uğraş, tek başına bir güzellik göstergesi olamaz. Çünkü orada farklı devletler ve farklı kümeler da oldu, farklı nedenlerde bunların her biri DEAŞ ile gayret etti. YPG, temel prestijiyle PKK’nın uzantısıdır. (YPG/PKK) Saflarını Türkiye, İran, Irak ve Avrupa ülkelerinde gelen milletlerarası yabancı terörist savaşçılarla doldurmuş bir örgüttür.
BÖLGEDEKİ İSTİKRARLAR BOZULSUN İSTEMİYORUZ: Fakat Batılı dostlarımız, YPG’nin esasen PKK’nın uzantısı olduğu gerçeğini ne yazık ki görmezden geliyorlar. Bölgedeki istikrarlar bozulsun istemiyoruz. Fakat ulusal çıkarlarımızı gözetmek ve korumak zorundayız. ABD ile bu bahisteki görüşmelerimiz sürüyor.
TÜRKİYE’NİN MÜDAHALESİNE GEREK KALMAYACAK: (Türkiye’nin Suriye’de askeri operasyon yapacağı tezlerine ilişkin) Şam’da yeni idare devri başladı. Bu husus öncelikle yeni idarenin sorunu. Ve bunun çözülmesi durumunda Türkiye’nin müdahalesine gerek kalmayacak.
HERKES ASLİ YERLERİNDE YAŞAMALI: (“Türkiye açısından bakıldığında, Suriye’de bir özerk Kürt bölgesi yahut Kürt oluşumu kelam konusu olabilir mi? Yoksa Türkiye bu bir tehdit olarak mı algılar?” sorusu üzerine) Benim Suriye halkı ismine konuşmam yanlışsız olmaz. Sorduğunuz konu, Suriye halkının bileceği bir iştir. Bu onların vereceği bir karar. Ancak ben hem bir temenni, hem Türkiye’nin siyaseti olarak şunu söyleyebilirim. Suriye’de Kürt, Arap, Türkmen, herkesin, tüm sivillerin asli yerlerinde yaşamalarını istiyoruz.
Hiç kimse rahatsız edilmemeli, kentlerini, köylerini terk etmek zorunda bırakılmamalı. Öbür yere göçe zorlanmış olanlar, tekrar memleketlerine dönebilmeli. Kelamın özü, başta siviller olmak üzere Kürtler de asli memleketlerinde yaşamalı.
MÜLTECİLERİN DÖNMEYİ ARZULAMASI MEMNUNİYETLE KARŞILANIR: Avrupa Birliği’nin (AB) eninde sonunda Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldıracağını düşünüyorum. (AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in Ankara’daki temasları) Aldığımız bildiri şu: Şam idaresi gerçek adımlar atarsa, sanırım yaptırımları kaldırmaya hazırlar. Yaptırımlar, kalkınma ve göçmenlerin geri dönüşünün tıpkı anda olamayacağının farkındalar.
Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin, istekli, inançlı bir halde geri dönmesini umuyoruz. Dönmeyi arzulamaları natürel ki memnuniyetle karşılanır.
HTŞ, EL DÜSTUR ÜZERE ÖGELERDEN UZAKLAŞIYOR: (Şam’daki yeni yetkililerle direkt temasınız var mı? Onlar ve HTŞ hakkındaki niyetiniz nedir? Sayın Dışişleri Bakanı, HTŞ sizce geçmişle ilişkilerini kesti mi?” sorusuna) 13 yıl Ulusal İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanlığı yaptım. İdlib coğrafik olarak Türkiye’nin yakınında. Doğal olarak teröristleri ve terör kontaklı faaliyetleri yakından takip ediyoruz. HTŞ’nin El Esas, DEAŞ ve gibisi radikal ögelerden uzaklaşmak için büyük adımlar attığını düşünüyorum.
MUHALİFLERİN SALDIRISI: Türkiye, Suriye’deki muhaliflerin büyük bir atağa başlayacağından haberdar değildi.
Malumunuz, uzun vakittir bilhassa HTŞ’nin bu türlü bir niyeti olduğundan haberdardık. Lakin bizim tavrımız ve temel tasamız temelde iki sıkıntıya odaklanmış durumdaydı: Suriye’deki daha büyük istikrarsızlık sonucunda daha büyük göç akını yaşanması ve terör risklerinin artması. Rejimin, bilhassa son iki-üç yıldır iyece zayıfladığını biliyorduk. Muhalif güçlerin kuzeyden yapacakları ani bir askeri harekatın bir halde başarılı olacağının farkındaydık.
Ancak İranlıların ve Rusların ağır silahlar kullanıp kullanmayacaklarının alışılmış ki garantisi yoktu. Bilhassa de sivilleri hiçbir ayrım gözetmeksizin bombalamaya başlayabilirler, bu da muhaliflerin denetimindeki yerlerde büyük bir terör, panik ve şok yaratabilirdi. Bunun garantisi yoktu. Lakin son hadisede Şam’a hakikat harekete geçmelerinin akabinde, bize düşen durumu denetim altında tutmak ve işin salimen sonuçlanmasını sağlamaktı. Bu nedenle diplomatik adımların ve gayretlerin bilhassa değerli olduğunu düşündük.
TAHAKKÜM İZLENİMİ İSTEMİYORUZ: Türkiye nüfuzunu Suriye’ye halkına daha fazla yardım ve işbirliği için kullanmak istiyor. Bilhassa bölge ülkelerinde Türkiye’nin Suriye’de rastgele bir tahakküm peşinde olduğu şeklinde bir izlenim doğmasını istemiyoruz. Biz Suriye’de, öbür kardeş ülkeler ve milletlerarası aktörle ile birlikte çalışmak istiyoruz. Bölgedeki birtakım ülkelerin geçmişte yaptıkları yanılgıyı tekrarlamak istemiyoruz. Tahakküme kalkışmak, her şeyden evvel Suriye halkına karşı saygısızlık olur. İkinci olarak da hiçbir ülke Suriye’nin problemlerini tek başına çözemez. Bu nedenle daima birlikte çalışmamız gerekiyor.
YENİ YÖNİTEMDEN BEKLENTİLER: Yeni idaresi başta DEAŞ ve PKK olmak üzere terör kümeleriyle işbirliği içinde görmek istemiyoruz. Komşu ülkelere rastgele bir tehdit oluşturmalarını istemiyoruz. Azınlıklara, Hristiyanlara, Alevilere, Ezidilere, Türkmenlere, Kürtlere makûs davranmalarını istemiyoruz. Kapsayıcı bir hükümet kurmalarını, ülkenin toprak bütünlüğünü, siyasi birliği ve egemenliği sağlamalarını istiyoruz. Bunlar herkesin üzerinde mutabık kaldığı prensipler. Bence bu prensipler üzerinde mutabık olan tüm tarafların, Şam hükümetine bu prensipler doğrultusundaki beklentilerini iletmesi lazım.
(ANADOLU AJANSI)